Аймгуудын Засаг дарга нар Шинэчлэлийн Засгийн газраас албан ёсоор даалгавраа авахаар нийслэлд иржээ. Засгийн газрын салбар бүрийн сайд нар аймгуудын Засаг дарга нар хариуцсан чиглэл, бодлого, төлөвлөлтөөр номын дуу сонсголоо. Энэ үеэр Ховд аймгийн Засаг дарга Д.Цэвээнравдантай уулзаж орон нутгийн нөхцөл байдлын талаар ярилцлаа.
-Аймгийн хэмжээнд өвөлжилт хэр байна вэ?
-Энэ жилийн хувьд сайхан өнтэй өвөл болж байна. Алтайн хэсгээрээ жаахан цастай. Бусад сумаар цас нь гайгүй, хүйтний эрч бусад аймагтай харьцуулахад сул байгаа учраас ард иргэд, малчдад амар байгаа.
-Танай аймгийн хувьд дулааны цахилгаан станц хувьчлагдсанаас хойш жил бүрийн өвөл түргэн авахуулдаг болчихсон. Энэ өвлийн хувьд байдал ямар байна вэ. Дулааны шинэ эх үүсвэр барихаар төлөвлөсөн зүйл бий юү?
-Ховдчууд өмнөх жилүүдийн адил зутруухан л өвөлжиж байна. Дулааны цахилгаан станцынх нь хүчин чадал хүрдэггүй, газар доорхи дамжуулах шугам хоолойнууд нь муудсанаас ачааллаа даахаа больчихсон. Шинэ цахилгаан станцыг ирэх хавар барьж эхлээд 2016 он гэхэд бүрэн ашиглалтад оруулахаар болсон. Мөн газар доорхи шугам сүлжээг шинэчилнэ. Нөгөө талаар, Ховд аймаг Улаанбаатараас дутахгүй агаарын бохиролтой болчихсон. Утааг бууруулах талаар ирэх дөрвөн жилийн хугацаанд дорвитой ажил хийхгүй бол болохгүй нь ээ.
-Ховд аймагт энэ оны улсын төсөвт хэчнээн төгрөг суулгасан юм бол. Хийх томоохон бүтээн байгуулалт юу байна вэ?
-Аймгийн урсгал зардал гэвэл 60 орчим тэрбум төгрөг байгаа. Нийт хөрөнгө оруулалтын зардалд 70 орчим тэрбум. Эдгээр хөрөнгийн 60 орчим хувийг зам барилгын ажилд зарцуулна. Анх удаа орон нутгийн хөгжлийн санд 10 тэрбум төгрөг суусан. Ховдыг Монгол орны жишиг хот болгон хөгжүүлэх бодлого баримталж, шинэчилсэн төлөвлөгөө хийж байна.
-Баян-Өлгийтэй холбосон шороон замын ажил дууссан уу. Холын аймгуудыг хатуу хучилттай замаар холбох ажил хамгийн сүүлд хийгдэж буйд иргэд шүүмжлэлтэй хандаад байгаа шүү дээ?
-Баян-Өлгий аймгийн төв рүү холбосон шороон замын ажил үргэлжилж байгаа. Ирэх хавраас энэ чиглэлээс гадна бусад зам барилгын томоохон ажлуудыг эхлүүлэхээр бэлтгэл ажлаа хангаж байна.
-Ховд аймаг баруун бүсийн тулгуур гэдэг. Жижиг, дунд үйлдвэрлэл хэр хөгжиж байна вэ?
-Манай аймгийн хувьд үйлдвэрлэл хөгжөөгүй аймгийн тоонд багтдаг. Жилдээ аймгийн хэмжээнд найман тэрбум төгрөгийн үйлдвэрлэл явж байна гэсэн тоон мэдээлэл бий. Найман тэрбум төгрөгийн хоёр тэрбум нь Дөргөний усан цахилгаан станцынх, нэг тэрбум нь дулааных, нэг тэрбум нь цэвэр, бохир ус татан зайлуулсны төлбөр байх жишээтэй. Тоосгоны үйлдвэрүүд 600-700 сая төгрөг, бусад нь гурил, гурилан бүтээгдэхүүн, ахуйн хэрэгцээний бүтээгдэхүүн эзэлж байгаа. Иймээс цаашдаа үйлдвэрлэлийг бодитойгоор хөгжүүлмээр байна. Аймгийн хэмжээнд иргэдийн гар дээр 90 тэрбум төгрөг эргэлдэж байгаа гэсэн тооцоо бий. Гэтэл эдгээр мөнгө нь Улаанбаатар хот болон Хятадын бараа бүтээгдэхүүнд л зарцуулагдаж байна. Тиймээс эдийн засгийн энэ бүтцийг өөрчилж, ард иргэдийн гар дээр байгаа мөнгөний 50-60 хувийг орон нутагт нь үлдээмээр байна.
-Аймгийн төвд Энэтхэг улсын хөрөнгө оруулалтаар сая ам.долларын өртөгтэй цементийн үйлдвэр баригдсан юм билээ. Харамсалтай нь, халуун орны технологиор барьчихсан учраас огт ашиглаагүй гэж байсан. Технологийн горимыг нь өөрчлөөд ашиглалтад оруулах боломжтой юу?
-Улаанбаатарт өнөөдөр цементийн үнэ 7000-8000 төгрөг байхад Ховдод 13000-16000 төгрөг байх жишээтэй. Үнээсээ шалтгаалаад барилга барихаар зардал яах аргагүй өндөр гардаг. Цементийн үйлдвэр барихаар төлөвлөж байсан. Гэтэл Баян-Өлгийд баригдахаар болчихож. Тэгэхээр аймгуудын удирдлагууд ярилцаж байгаад Засгийн газарт нэг шийдвэр хэлэх хэрэгтэй болчихлоо. Баруун бүсийн хэмжээнд ганцхан л үйлдвэр байх шаардлагатай. Тэгэхгүй бол олон үйлдвэр зэрэг барьчихвал дампуурна шүү дээ.
-Хөшөөтийн уурхай тойрсон асуудлын талаар тодруулмаар байна?
-Хуулийн дагуу Хөшөөтийн уурхай стратегийн орд газар шүү дээ. Нүүрсний нөөцөөрөө ч тэр, улсын төсвийн мөнгөөр хайгуул хийсэн гэдгээрээ ч тэр шүү дээ. Гэтэл олон улсын хөрөнгө оруулалттай Хятадын “Мон Эко” компанийн эзэмшилд очсон. Миний хувьд хуулийн дагуу стратегийн орд газар байх ёстой гэсэн хатуу байр суурьтай байгаа. Засгийн газар мөн энэ байр сууринаас санал боловсруулж, УИХ-аар оруулахаар ажиллаж байна. Удахгүй энэ асуудал шийдэгдэх байх.
-Шинэчлэлийн Засгийн газраас аймгуудын удирдлагуудад эрх мэдлийг нь өгье, эргээд хариуцлагаа ч нэхье гэдэг бодлого хэрэгжүүлэхээр болсон. Энэ тухайд танай бодол?
-Ер нь, орон нутагт эрх мэдэл нь ч очих ёстой. Үүрэг хариуцлагаа ч хүлээх ёстой. Яагаад гэвэл, Монгол орон том газар нутагтай учраас орон нутгийнхаа эрх мэдлийг эртнээс нэмэгдүүлэх шаардлагатай. Ингэж байж орон нутаг хөгжих ёстой. Улаанбаатараас хараат, асуудлаа зохицуулдаг нь яагаад ч оновчтой бодлого биш байсан.
