Америкийн “Heritage Foundation” байгууллагаас жил болгон дэлхийн улсуудын эдийн засгийн чөлөөт байдлын жагсаалтыг гаргадаг. 2012 оны жагсаалт өчигдөр гарч тэргүүнд нь ахиад л Хонконг орсон байна. Хоёрдугаар байранд Сингапур, гуравт Австрали, дөрөвт Шинэ Зеланд, тавд Швейцарь улс оржээ.
“Heritage Foundation”-ий мэргэжилтнүүд жагсаалтыг гаргахдаа тухайн улсын эдийн засаг ба арилжааны чөлөөт байдал, хөрөнгө оруулалтын нээлттэй байдал, төрөөс эдийн засаг хийдэг оролцоо, авлига зэрэг олон хүчин зүйлийг авч үздэг.
Жагсаалт гаргахдаа чухалчлан авч үздэг үзүүлэлтүүдийг тоочвол:
Бизнесийн эрх чөлөөт байдал
Худалдааны эрх чөлөөт байдал
Татварын чөлөөт байдал
Засгийн газраас чөлөөт байдал
Мөнгөний чөлөөт байдал
Хөрөнгө оруулалтын чөлөөт байдал
Санхүүгийн чөлөөт байдал
Хувийн өмчийн эрхийг хамгаалахын чөлөөт байдал
Авлигаас чөлөөт байдал
Хөдөлмөрийн чөлөөт байдал
Манай урд хөрш энэ жагсаалтад 136 дугаар байранд орсон бол хойд хөрш 139 дүгээрт оржээ. Харин манай улс энэ жагсаалтын 75-д орсон байна. Дэлхийд ийм байгаа ч Ази Номхон далайн бүс нутгийн 41 орноос 12 дугаарт оржээ. Нийт 100 оноо авч болохоос манай улс 61,7 оноо авсан нь өнгөрсөн жилийнхээс 0,2-оор дээгүүр. Манай улсыг энэ жагсаалтад дээгүүр байр эзлэхэд хамгийн их саад болж байгаа зүйл нь эдийн засгийн системийг бүхэлд нь нөмрөөд байгаа авлига.
