"Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр замын бүтээн байгуулалтын ажил гүйцэтгэх гэрээ” аж ахуйн нэгж хоорондын гэрээнд гарыг зурах ёслол болж байна.
Гашуунсухайт-Ганцмод хил дамнасан төмөр зам нь нийт 32.6 км урт, 1-р зэрэглэлийн, 1520 мм өргөн цариг, 1435 мм нарийн царигийн хос замтай, үүнээс гол замын урт 19,5 км, 8-31 метр өндөр дан болон хос замтай гүүрэн байгууламжтай, өргөн царигаар жилд 30 сая.тонн, нарийн царигаар жилд 10 сая.тонн ачаа тээвэрлэх хүчин чадалтай байна.
Мөн төслийн нийт төсөвт өртөг 902 тэрбум төгрөг бөгөөд УИХ-ын 2023 оны 68 дугаар тогтоолоор санхүүжилтийг “Эрдэнэс Тавантолгой” ХК хариуцан гүйцэтгэхээр шийдвэрлэсэн юм.
Дээрх 902 тэрбум төгрөг бүхий төсөвт өртөг нь уг төмөр замын нарийвчилсан зураг төслийг 2023 оноос боловсруулан 2024 оны төсвөөр тооцоолж гаргасан үр дүн тул өнөөгийн түлш шатахуун, цахилгаан, түүхий эд, материал, цалингийн өсөлт гэх мэт эдийн засгийн нөлөөлөөс шалтгаалан нэмэгдэхээр байгаа тул ажил гүйцэтгэх гэрээнд тодотгол хийж шинэчлэнэ.
Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр замын төслийн барилгын ажлын гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулах ажлыг Төрийн худалдан авах ажиллагааны газар дээр холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд зохион байгуулж, түүний үр дүнд төмөр замын барилга, гүүрийн угсралтын чиглэлээр дэлхийд томд тооцогдох БНХАУ-ын 2 компани оролцсоноос “Хятадын төмөр замын барилгын корпораци СИ АР СИ СИ /CRCC/ шалгарч, түүний охин компани болох “Хятадын төмөр замын барилгын гүүрний инженерийн товчоо групп” бүтээн байгуулалтын ажлыг хийж гүйцэтгэхээр болсон.
Гэхдээ Төрийн худалдан авах ажиллагааны газраас зарласан Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр замын барилгын ажил гүйцэтгэх тендерийн үнэ нь 848,8 тэрбум төгрөг бөгөөд гүйцэтгэгч компаниас бүтээн байгуулалтын ажлыг гүйцэтгэхэд нэмэлт зардал гарах талаар мэдэгдэж, нийт 903,609,179,621 төгрөг буюу 1,882,519,124 юань болох талаар албан ёсоор ирүүлсэн тул дээрх асуудлыг судлан үзэж Монгол улсын холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд шийдвэрлэхээр ажиллаж байна.
Ийнхүү 21 жилийн хугацаанд яригдаж, хүлээгдэж ирсэн Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр замын бүтээн байгуулалтыг хамтдаа бодитоор эхлүүлэхээр “Тавантолгой төмөр зам” ХХК болон “Хятадын төмөр замын барилгын гүүрийн инженерийн товчоо групп” ХХК-иуд барилгын ажил гүйцэтгэх гэрээний төслийг эцэслэн тохирч, гарын үсэг зурж баталгаажууллаа.
Хил дамнасан төмөр замын гүүрэн байгууламж, өргөн болон нарийн царигийн өртөө, технологийн барилга, байгууламж зэрэг суурь бүтцийн ажлыг 24 сарын хугацаанд гүйцэтгэж ашиглалтад оруулахаар төлөвлөсөн бөгөөд 2025 оны 06 дугаар сарын 15-ны өдөр албан ёсоор Монгол, Хятад талаас хоёр талын гүүрний эхний шон суурийг өрөмдөж, барилгын ажлыг эхлүүлж байна.
Энэхүү төмөр замын төсөл хэрэгжсэнээр 87 жилийн түүхтэй манай улсын төмөр замын салбарт нэгэн шинэ хуудас нээгдэж, Монгол, Хятад хоёр улсын хилийг дамнасан анхны гүүрэн байгууламж бүхий төмөр зам бий болж, цаашид Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрээр тохиролцсоны дагуу Шивээхүрэн-Сэхээ, Бичигт-Зүүнхатавч, Ханги-Мандалын боомтуудыг төмөр замаар үе шаттай холбогдох нөхцөл бүрдэж байгаа бөгөөд үр дүнд нь нүүрсний экспортын хэмжээ 83 сая тонн байгаагаас 165 сая тоннд хүрнэ.
Зөвхөн Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын хил дамнасан төмөр замаар 30,0 сая тонн ачаа экспортлоход одоогийн ханш (1 тонныг 100$)-аар 3 тэрбум ам.доллар, коксжих нүүрсний үнэ өсөх тохиолдолд үүнээс илүү экспорт хийх боломж бий болж, төмөр замын тээврээс 250-300 сая ам.доллар олох боломжтой болно.
Түүнчлэн энэ бүтээн байгуулалтын ажил дууссанаар нэг хүнд ногдох ДНБ хамгийн багадаа 1000$-оор нэмэгдэнэ. Үүний дараагаар бусад боомтууд ээлж дараатайгаар холбогдсоноор мөн ийм хэмжээгээр экспорт нэмэгдэж орлого нэмэгдэнэ.
Мөн Монгол, Хятадын хооронд байгуулсан стратегийн иж бүрэн түншлэлийн харилцаа улам бүр гүнзгийрч, худалдаа, эдийн засаг, боловсрол, эрүүл мэнд, соёл, хүмүүнлэгийн салбар, олон улс бүс нутгийн хамтын ажиллагаа, Эрдэс баялаг, Аж үйлдвэр, Дэд бүтцийн салбарын хамтын ажиллагаа идэвхжихээс гадна хилийн боомтын нэвтрүүлэх хүчин чадал нэмэгдэх стратегийн ач холбогдолтой.
