Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, бүсүүдийн хөгжлийн төлөвлөгөөний талаар танилцуулж, санал солилцлоо
Нийгмийн даатгалын сангийн хөрөнгө 105 тэрбум төгрөгөөр өсөх боломж бүрдлээ
Үйлдвэрлэлийн ослоос урьдчилан сэргийлдэг, хөдөлмөрийн чадварыг нь нөхөн сэргээдэг үндэсний тогтолцоог бэхжүүлнэ
“Олимпын боловсрол ба бие бялдрын хүмүүжил” аянд 12,821 сурагч хамрагдлаа
ХСҮТ-ийн Ерөнхий захирлаар М.Адилсайханыг томиллоо
Бэлчээрийн ургамал нийт нутгийн 10 орчим хувьд цухуйгаагүй байна
Увс аймгийн нэгдсэн эмнэлгийн эмч нар ходоодны хорт хавдрын мэс заслыг бие даан амжилттай гүйцэтгэжээ
Ерөнхийлөгчийн ивээл дор Нөмрөгийн дархан цаазат газарт тахь нутагшуулах төсөл хэрэгжүүлнэ
“Чингис хаан” олон улсын нисэх буудал руу нийтийн тээврийн автобус явж эхэллээ
“Зээлийн апплейкешны эрх нэмэгдүүлж өгнө” гэж бусдыг залилжээ
“Монгол адууны өв соёл” үзэсгэлэн үзэгчдийн мэлмийг баясгаж байна
Монголчуудын олон зуун жилийн мандан бадарсан түүхийг монгол адуугүйгээр төсөөлөхийн аргагүй. Тал нутгийн нүүдэлчид адууг гаршуулан тэжээсэн балар эртний үеэс эхлэн мянган жилийн түүхийг туулахдаа арвин баян адууны өв соёлыг бүтээсээр ирсэн.
Эртнээс адууг ав хомрого, аян дайн, уналга эдэлгээнд хэрэглэх явцдаа хэрэглээний онцлогт тохирсон олон төрлийн тоног хэрэгсэл бүтээн бий болгож, хөгжүүлэн уламжилсаар ирсэн байдаг. Тэгвэл энэхүү уламжлагдан ирсэн өв соёлыг харуулсан үзэсгэлэнг өчигдөр Монголын үндэсний музейд дэлгэж нээлээ. Үзэсгэлэнг нээж тус музейн захирал Д.Сүхбаатар “Монголын үндэсний музей өөрийн сан хөмрөгт хадгалагдаж байгаа нүүдэлчдийн хосгүй дурсгал болох адууны өв соёлыг илтгэсэн 100 гаруй үзмэрийг үзэсгэлэндээ дэлгэсэн байгаа. Бидний дэлгэж байгаа үзмэрүүд бол нийтдээ адууны өв соёл, монголчууд тэр тусмаа нүүдэлчдийн дэлхийн түүхэнд оруулсан соёлын их өвийг харуулж байгаа юм” хэмээн хэлсэн. Ийнхүү үзэсгэлэн гаргах болсон гол зорилго нь өнөө цагт морин эрдэнэ хэмээн төрийн сүлдэндээ дээдлэн ирсэн адууны соёлыг залуучууд хойч үедээ таниулах, бидний өвөг дээдсээс уламжлан ирсэн морь таних ухаан, морины тоног хэрэгсэл, уналга ачилганд хэрэглэгдэх арга технологийг залуучуудад зааж сургах, өвлүүлэн үлдээх, хөдөөгийн залуучуудыг мотоцикль бус морио унаж морины соёлоо дээдлэх сэтгэлгээтэй болгох аж. Тус үзэсгэлэнгээс мөн адууны өв соёлын бүтээгдсэн түүх, гарал үүсэл, адууны тоног хэрэгслийн үүрэг зориулалт, хурдан морины шинж, түүнд хэрэглэгдэх эдлэл хэрэглэл, гоёлын эмээл, хазаарын ур хийцийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг авах боломжтой юм билээ.
Монгол нутагт оршин байсан нүүдэлчдийн адууны соёл хүрэл төмрийн үеэс эхтэй нь хадны зураг, археологийн олдворуудаар батлагджээ. Хамгийн анхны төрт улс Хүннүгийн үед эмээл хазаартай морь хэрэглэж байсан гэх мэдээлэл байдаг байна. Адууны тоног хэрэгсэл улам боловсронгуй болсоор дундад эртний үед эмээл нь урд бүүрэг босоо, ар бүүрэг цалгар уужим, өргөн суудалтай, урт хавтастай болсон нь аян дайнд удаан хугацаагаар морин дээр явахад тохирсон сонгодог хэлбэртэй болсон нь хожмын эмээлийн гол үндэс суурь болсон байдаг.
Манай ард түмэн эртнээс адуун сүргээ унахад хөнгөн, уралдахад хурдан, сүү нь эм болдог, сүр жавхлан их хэмээн дээдэлсээр ирсэн билээ.
Монголчуудын олон зуун жилийн мандан бадарсан түүхийг монгол адуугүйгээр төсөөлөхийн аргагүй. Тал нутгийн нүүдэлчид адууг гаршуулан тэжээсэн балар эртний үеэс эхлэн мянган жилийн түүхийг туулахдаа арвин баян адууны өв соёлыг бүтээсээр ирсэн.
Эртнээс адууг ав хомрого, аян дайн, уналга эдэлгээнд хэрэглэх явцдаа хэрэглээний онцлогт тохирсон олон төрлийн тоног хэрэгсэл бүтээн бий болгож, хөгжүүлэн уламжилсаар ирсэн байдаг. Тэгвэл энэхүү уламжлагдан ирсэн өв соёлыг харуулсан үзэсгэлэнг өчигдөр Монголын үндэсний музейд дэлгэж нээлээ. Үзэсгэлэнг нээж тус музейн захирал Д.Сүхбаатар “Монголын үндэсний музей өөрийн сан хөмрөгт хадгалагдаж байгаа нүүдэлчдийн хосгүй дурсгал болох адууны өв соёлыг илтгэсэн 100 гаруй үзмэрийг үзэсгэлэндээ дэлгэсэн байгаа. Бидний дэлгэж байгаа үзмэрүүд бол нийтдээ адууны өв соёл, монголчууд тэр тусмаа нүүдэлчдийн дэлхийн түүхэнд оруулсан соёлын их өвийг харуулж байгаа юм” хэмээн хэлсэн. Ийнхүү үзэсгэлэн гаргах болсон гол зорилго нь өнөө цагт морин эрдэнэ хэмээн төрийн сүлдэндээ дээдлэн ирсэн адууны соёлыг залуучууд хойч үедээ таниулах, бидний өвөг дээдсээс уламжлан ирсэн морь таних ухаан, морины тоног хэрэгсэл, уналга ачилганд хэрэглэгдэх арга технологийг залуучуудад зааж сургах, өвлүүлэн үлдээх, хөдөөгийн залуучуудыг мотоцикль бус морио унаж морины соёлоо дээдлэх сэтгэлгээтэй болгох аж. Тус үзэсгэлэнгээс мөн адууны өв соёлын бүтээгдсэн түүх, гарал үүсэл, адууны тоног хэрэгслийн үүрэг зориулалт, хурдан морины шинж, түүнд хэрэглэгдэх эдлэл хэрэглэл, гоёлын эмээл, хазаарын ур хийцийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг авах боломжтой юм билээ.
Монгол нутагт оршин байсан нүүдэлчдийн адууны соёл хүрэл төмрийн үеэс эхтэй нь хадны зураг, археологийн олдворуудаар батлагджээ. Хамгийн анхны төрт улс Хүннүгийн үед эмээл хазаартай морь хэрэглэж байсан гэх мэдээлэл байдаг байна. Адууны тоног хэрэгсэл улам боловсронгуй болсоор дундад эртний үед эмээл нь урд бүүрэг босоо, ар бүүрэг цалгар уужим, өргөн суудалтай, урт хавтастай болсон нь аян дайнд удаан хугацаагаар морин дээр явахад тохирсон сонгодог хэлбэртэй болсон нь хожмын эмээлийн гол үндэс суурь болсон байдаг.
Манай ард түмэн эртнээс адуун сүргээ унахад хөнгөн, уралдахад хурдан, сүү нь эм болдог, сүр жавхлан их хэмээн дээдэлсээр ирсэн билээ.
0 Сэтгэгдэл
