Цөмийн хаягдал түлш гэдэг бол атомын цахилгаан станцад хэрэглэсэн түлш. Энэ бол уран, плутонийн задралаас үүссэн цацарийн өндөр агуулгатай хорт бодис.
Өнөөдөр дэлхий дээрх атомын цахилгаан станцуудаас жилд 10 мянга гаруй тонн хаягдал гарч, нийтдээ 260 мянган тоннд хүрээд байгаа. Дэлхийн дахинд өнөөдөр цөмийн хаягдлын тухайд хоёр арга хэрэглэж байгаа.
Нэгдүгээрт дахин боловсруулах чиглэлээр Орос, Франц, Япон, Их британи улсууд ажиллаж, иргэний зориулалтаар ашиглаж байгаа. Гэхдээ өнөөдөр цөмийн хаягдлаа бүгдийг нь дахин боловсруулах хүчин чадалтай орон хараахан байхгүй.
Нөгөө арга нь шууд булшлах. Энэ бол боловсруулалгүйгээр усан санд, хуурай газарт гэсэн хоёр аргаар булшлан хадгалдаг.
Хуурай газарт цөмийн хаягдал оршуулан хадгалах нь 50 жилийн хугацаанд найдвартай, өөрөөр хэлбэл аюулгүй гэж үздэг. Харин 50 жилээс цааш яах вэ гэдэг асуудал гарч байгаа юм. Энэ хугацаанд шинжлэх ухаан хөгжиж урагшлан, энэ аюултай бүтээгдхүүнийг хэрхэх арга замыг олно гэж найдаж байгаа хэрэг. Түүнээс биш яг ингэнэ, тэгнэ гэсэн хариу өгчих хүн байхгүй, эрдэмтэд гацаанд орчихоод байгаа гэж болно. Харин энэ хугацаанд хаягдлын хэмжээ нэмэгдсээр л байх болно.
Тэгэхээр дахин боловсруулдаг хүчин чадлаа нэмэгдүүлж, илүү хямд төсөр арга хайх л үлдэж байгаа юм.
Нэг талаас цөмийн хаягдлыг булшилж хадгалах аюулгүйн баталгаат хугацаа нь 50 жил, нөгөө талаар булшлах технологийн алдаанаас болж хүрээлэн байгаа орчин, хүний эрүүл мэндэд аюул учруулж болно гэдэг үүднээс олон орнууд нутаг дэвсгэртээ цөмийн хаягдал булшлахын эсрэг байдаг.
Гэлээ ч цөмийн цахилгаан станцтай том гүрнүүдийн зүгээс жижиг, бага буурай орнуудын нутагт энэ хаягдлаа оршуулах сонирхол их байгаа юм.
2010 оны байдлаар цөмийн хаягдал хадгалах оршуулгын газар АНУ, Канад, Герман, Швейцар, Испани, Бельги, Швед, Их Британи, Япон, Армен, Словак, Чех, Аргентин, Румын, Болгар, Унгар, Украин, Литва улсуудад бий.