Өнөөдөр долдугаар сарын 1-ний өдөр. Өдгөөгөөс яг таван жилийн өмнө, яг энэ өдөр Монгол Улсын шинэхэн үеийн түүхэнд хамгийн эмгэнэлтэй, хар өдөр болж үлдсэн.
2008 оны УИХ-ын сонгуулийн сурталчилгааны явцад олон нийтийн уур амьсгал аль нам руу эргэж байгааг анзаарч байсан ард олон сонгуулийн дүн сонсоод ёстой жинхэнэ алмайрчихаад байв. Гэтэл сонгуулийн дүнг хүлээн зөвшөөрөхгүй гэсэн улс төрийн намуудын төлөөлөл энд тэндгүй үгээ хэлж, зарим нь мэдэгдэл гаргасан нь бүр ташуур болсон. Ингэж тухайн үеийн эрх баригч байсан МАХН-ын төв байрны өмнө сонгуулийн дүнд дургүйцсэн олны жагсаал эхэлсэн. Чухамдаа энэ жагсаал нь ард олон Монгол Улсын иргэн хүн Үндсэн хуульд заасны дагуу сонгох, сонгогдох үг хэлж, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхээ эдлэх гэсэндээ эрх баригчдад хандсан нь тэр байсан юм.
Харамсалтай нь, эрх баригчид үүнийг хууль ёсны гэж үзээгүй, Онцгой байдал зарласан, нийслэлийн гудамжинд хуягт машин, зэвсэглэсэн цэрэг оруулсан. Цагдаагийнханд ч галт зэвсэг тараан өгч, нарийн журам, зааварчилга өгөөгүйгээс дөрвөн хүн цагдаагийнхны суманд өртөж амь алдсан бол нэг хүнийг шатаж байсан МАХН-ын төв байранд гавлаж орхисноос угаартаж нас барсан. Цагдаагийн машин хүнийг хөөж байгаад буудаж унагачихаад, үхсэн эсэхийг нь үзэж толгой руу нь өшиглөчихөөд явсныг харсан, зургийг нь авсан баримт, гэрч олон.
Эрх баригчдын тушаал зааврыг биелүүлэхээр “Гүйцэтгэе” гэж хэлээд гарсан цагдаагийн ч олон арван албан хаагч бэртэж гэмтсэн.
Гэтэл тухайн үед Монгол Улсын Ерөнхий сайд байсан, МАХН-ын дарга Санжийн Баяр намынхаа шатсан байрны өмнө нулимс дуслуулан залбирчихаад эргэхдээ “Шатаасан хүмүүсийн зургийг авч баримтжуулсан уу” гэж ЦЕГ-ын дарга генерал Ч.Амарболдоос асуугаад “Бүгдийг нь барьж хатуу цээрлүүл” гэж хэлж байсан.
Ингэж XXI зууны Монголд шинэ хэлмэгдүүлэлт эхэлсэн гэж болно. Тавын таван сайхан залууг буудаж хөнөөсөн хүнийг огт эрээгүй, мөрдөн шалгахгүй. Тэгсэн атлаа жагсаалд оролцсон хүмүүсийг гэрэл зураг, дүрс бичлэгийн дагуу нэг бүрчлэн мөрдөн шалгаж 200 гаруй хүнд ял оноосон. Энэ дунд насанд хүрээгүй хүүхэд ч байсныг хаалттай шүүх хурлаар яллаж шорон руу ачсан.
Харин жагсаал яагаад эмх замбараагүй байдал болж хувирсан, гал хэрхэн гарсан, хаанаас эхэлж шатсаныг бас л хэн ч мөрдөн шалгаагүй. Цагдаа, тусгай хүчнийхэн МАХН-ын байрны шатан дээр зэвсэг, бамбайтайгаа эгнэчихээд нэг ч хүнийг оруулахгүй хориглож байхад тавдугаар давхраас гал гарч байсан гэх хүн бий. Дүрс бичлэгүүд дээр ч ийм л харагддаг. Гэтэл МАХН-ын дарга байсан С.Баяр болохоор сүүлд нь “Би намынхаа байранд бараг ганцаараа байсан “ гээд байдаг.
Жагсаалд оролцсон, МАХН-ын байрыг галдан шатаасан хэргээр мөрдөн шалгагдаж хорих ялаар шийтгүүлсэн нэгэн “Гал тавьчихъя, галдчихъя” гээд зэрэгцээд гүйж байсан хүн нөгөөдөр нь цагдаа хувцас өмсчихөөд өөрийг нь байцаах гээд сууж байсныг хэвлэлд ярилцлага өгөхдөө хэлсэн байдаг. Тэр залуу энэ тухайгаа мэдээж цагдаад бас мэдүүлсэн байж л таараа, харин цагдаагийнхан үүнийг нь шалгахын оронд хөөрхий залууг балбаж зодоод л өнгөрсөн. Харин хэвлэл бол нийтэлсэн.
Цагдаагийнхан Соёлын төв өргөөний урд хэсэгт нэг хэсэг дайрч иргэдийг балбачихаад дахин ухраад л “нэг алхам урагш, хоёр алхам хойш” зарчмаар явсаар байгаад хүмүүсийг Соёлын төв өргөө рүү оруулсан гэж хэлэх ч хүн байдаг.
Энэ мэт ойлгомжгүй олон зүйл болж өнгөрөөд таван оныг ардаа үдлээ. Эрх барьж байсан нам тулдаа л МАХН /одоогоор МАН/ энэ бүхнийг хав дараад, огтхон ч мөрдөн шалгалгүй хамгаалж өмгөөлөөд өнгөрсөн. Галт зэвсгээр энгийн иргэд рүү буудсан байж болох цагдаагийн хэдэн ажилтныг мөрдөн шалгаж эхэлсэн ч “Цагдаагийн ар гэрийнхний холбоо” гэдэг байгууллага газар дороос гэнэт гарч ирээд энэ ажлыг огт явуулаагүй.
Аргаа барсан ард иргэд, МоАХ үг хэлэх эрхийнхээ төлөө, шударга ёсны төлөө явж байгаад амь үрэгдсэн таван иргэнд зориулан хөшөө босгоё гээд хөшөөний загварын уралдаан зарлаж шалгарсаныг нь мөнхжүүлэх газар өгнө үү хэмээн эрх баригчдад, Нийслэлийн Засаг даргад удаа дараа хандсан ч газар өгөөгүй билээ.
Харин тухайн үеийн эрх баригч МАХН, /өнөөгийн МАН/ байшингаа шатаалгасан хэмээн улсын төсвөөс 17 тэрбум төгрөг авч цоо шинэ ордон бариад “Тусгаар тогтнолын ордон” хэмээн нэрлэсэн билээ.
Өнөөдөр долдугаар сарын 1-ний өдөр. Монголын ард түмэн мартах учиргүй өдөр.